Om de vraag te kunnen beantwoorden wat Greijdanus kan leren van het CfE in Schotland is het ook nodig dat wordt onderzocht hoe leraren samen leren over het CfE. Dat hebben we gedaan door docenten en leidinggevenden te interviewen op Douglas Academy, Bearsden Academy en Williamwood Highschool. Ook hebben we Amy Oakland van de University of Edinburgh gesproken.  

 

Lerarenopleiding 

Om leraar te worden in Schotland, moet je een bepaald opleidings- en certificeringsproces volgen (The Scottisch Goverment, 2023a). De stappen die je in Schotland doorgaans moet nemen om leraar te worden: 

1. Kwalificaties: om leraar te worden in Schotland, heb je doorgaans een diploma nodig in het vak dat je wilt onderwijzen. Voor het basis- en secundair onderwijs moet je meestal een diploma halen dat overeenkomt met de graad waarin je wilt onderwijzen. Dit heet de Professional Graduate Diploma in Education course (PGDE) en duurt drie tot vier jaar.
2. Teacher Induction Scheme (TIS): als je je initiële onderwijskwalificaties hebt behaald, moet je deelnemen aan het (TIS). Tijdens het TIS-programma krijg je de kans om onder toezicht les te geven en te werken aan je professionele ontwikkeling als leraar. Het is verplicht om dit programma te doorlopen voordat je als volledig bevoegde leraar kunt werken. Dit zijn drie periodes van 10, 6 en 6 weken. De andere weken wordt het CfE onderwezen op de universiteit. 
3. Geregistreerde lerarenstatus: nadat je met succes het TIS-programma hebt doorlopen, kun je een aanvraag indienen voor de registratie als een geregistreerde leraar bij de General Teaching Council for Scotland (GTCS). Deze registratie is vereist om als leraar te werken in Schotland. Je bent dit jaar in dienst van een school en werkt nog niet volledig zodat je tijd hebt om te werken aan de inhoud van je lessen. Tijdens deze ‘placements’ moeten docenten verantwoorden waarom ze bepaalde keuzes maken in lessen, dit wordt door de opleiding beoordeeld.  
4. Solliciteren naar onderwijsposities: nadat je geregistreerd bent als leraar, kun je solliciteren naar onderwijsposities in Schotse scholen, of ze nu in het basisonderwijs of het secundair onderwijs zijn. 
5. Doorlopende professionele ontwikkeling: van leraren in Schotland wordt verwacht dat je je blijft ontwikkelen en je vaardigheden blijft verbeteren, dit omvat vaak deelname aan professionele ontwikkelingscursussen en –trainingen. Elke vijf jaar is er bovendien een zelfevaluatie door de docent waarbij men laat zien dat er aan de standaarden wordt voldaan. 

Ervaringen op de scholen 

Op alle drie de scholen merkten de docenten op dat de opleiding PGDE vaak ontoereikend is. De inhoud van het CfE is een groot onderdeel van het PGDE, maar er wordt minder aandacht besteed aan de didactiek. De docenten leerden in de praktijk pas echt hoe ze CfE moeten toepassing in hun lessen. Dit komt ook doordat er binnen het CfE veel ruimte is voor de autonomie van de docent. Op de drie scholen wordt niet gewerkt met lesmethodes, maar ontwikkelen docenten hun materiaal zelf in samenspraak met de vakgroep. Ook de assessments, waarin leerlingen laten zien wat ze hebben geleerd, worden samen ontwikkeld en geëvalueerd. Om tot een goede uitwerking te komen van het CfE is er veel tijd nodig. Doordat het Schotse lesprogramma vol is, is het lastig om echt tijd te generen. Hierbij is de rol van de Head Teacher of de manager belangrijk.  

Op de Douglas Academy gebeurt de professionalisering van docenten op verschillende manieren. Een voorbeeld hiervan is Lesson Study, het gezamenlijk voorbereiden en evalueren van lessen. De invulling hiervan komt uit de docenten en de vakgroepen. De Head Teacher ziet de waarde van Lesson Study en stimuleert collega’s om hierin mee te doen. 

Wat ook meerdere malen is benoemd, is de focus op de vaardigheden. In alle klassen hangen de vaardigheden aan de muur. De docenten spreken hierin dezelfde taal naar de leerlingen en benoemen ook waarom wat ze leren in de les belangrijk is met betrekking tot de vaardigheden. Bovendien bespreken docenten dit in kleine groepen met elkaar waarin werd benadrukt dat hierin geen oordeel naar elkaar wordt uitgesproken en er ruimte is om te leren van elkaar en je te ontwikkelen. De tijd die er nodig is om in de kleine groepen bij elkaar te komen, is er doordat andere docenten lessen overnemen. 

Op Bearsden Academy bestaat de professionalisering uit groepen docenten die leren van elkaar. Dit kunnen collega's zijn die hetzelfde vak geven of bijvoorbeeld een groep van beginnende docenten. Opvallend was dat de Head Teacher ook mensen bij elkaar brengt als hij merkt dat docenten dezelfde ontwikkelvraag hebben. De studiedagen, waarvan er vijf zijn per jaar zijn, hebben een vraaggestuurde inhoud en beginnen met een korte gezamenlijke start.  

Op de laatste school waar we waren, Williamwood High School, wordt tijd genomen om samen te leren. Volgens Ryan McAllister, depute Head Teacher (S1), wordt er gewerkt met een School Improvement Plan, waarin thema’s - bijvoorbeeld relation, learning and teaching, skills, health wellbeing en succes achievements - uit het CfE zijn verdeeld over werkgroepen. Een van de Head Teachers is verantwoordelijk voor zo’n thema. Collega’s werken samen in een werkgroep, overleggen, ontwikkelen samen lesmateriaal, inspireren elkaar, maken en bespreken video-opnames van lessen. Daarbij wordt ook over de vakgroepen heen gekeken. Wat opviel is dat dit echt een lerende school is. De medewerkers zijn steeds bezig met het ontwikkelen en verbeteren van het onderwijs voor de leerlingen. Ook de stem van de leerling wordt duidelijk gehoord (you said, we did) in de vorm van leerlingencaptains.  

Wat ons ook opviel dat scholen van elkaar leren in Glasgow. Ze zijn geen concurrenten, omdat de populatie leerlingen uit een bepaald postcodegebied komt. Daardoor wordt de professionalisering op een hoger niveau gebracht. Scholen kijken bij elkaar en leren van elkaar. Zo hoeft het wiel niet steeds opnieuw uitgevonden worden. Geen schoolkeuze heeft als nadeel dat ouders in een bepaald gebied gaan wonen, omdat de school goede resultaten heeft. Ouders van Williamwood Highschool hebben bijvoorbeeld meerdere banen zodat ze hun huis in die wijk kunnen betalen.  

Interview Amy Auckland 

Amy Auckland van de University of Edinburgh bevestigt het verhaal van de docenten. Zij doet, onder supervisie van Gert Biesta, promotieonderzoek naar de implementatie van het CfE in Wales, waarbij zij een vergelijking maakt met de invoering van het CfE in Schotland. Amy is kritisch over het CfE om een aantal redenen. Ten eerste beschrijft het CfE het onderwijs voor leerlingen van 3 tot 18 jaar, maar de fase daarna is niet veranderd. De universiteiten stellen nog dezelfde eisen aan leerlingen als voor het CfE. Dat betekent dat er in scholen toch veel aandacht is voor kwalificatie. Dit is vooral merkbaar in de seniorfase (15-18 jaar). Ten tweede, is de beschrijving van de good practices over succesfull learners, responsible citizens, confidental individuals en effective contributros, erg vaag. Want wanneer is iemand een verantwoordelijke burger en wanneer heeft iemand voldoende zelfvertrouwen? Ten derde werd bij de introductie van het CfE in 2010 niet aangegeven hoe docenten hiermee moesten werken. Dat zorgde voor veel verlegenheid en frustratie. Zeven jaar later is het CfE aangepast en heeft de overheid juist heel veel vastgelegd. Wat door sommigen als een ‘papieren tijger’ wordt ervaren.  En als laatste benoemt Amy dat de professionele basis van docenten minimaal is. Zij heeft gesprekken gehad met docenten in Schotland waarin wordt bevestigd dat het voor docenten erg afhankelijk is op welke school zij starten en hoeveel ondersteuning hen geboden wordt.  Op de scholen komt steeds meer aandacht voor verdere professionalisering, hierbij spelen leiderschap en de visie in de school een grote rol. Belemmeringen zijn hierbij geld en tijd. 

Het CfE staat in Schotland ter discussie. Er wordt nagedacht over een ‘Scottisch diploma’, waarin meer aandacht is, meer in portfoliovorm, voor het ontwikkelen van skills (The Scottisch Goverment, 2023b). Dit wordt door Amy als een goede zaak beschouwd, hierdoor komt er namelijk een betere balans tussen kennis en vaardigheden.  

Conclusie deelvraag 2 

Docenten leren in de praktijk wat het is om te werken met het CfE. Op de opleiding is er vooral aandacht voor de inhoud van het vak en daarna op wat er beschreven staat in het CfE. Het is merkbaar dat de beroepsgroep meer betrokken zou moeten worden bij de ontwikkeling van het CfE, omdat dit vaak wordt ervaren als een papieren tijger en er discutabele vaardigheden worden beschreven. Doordat docenten en scholen veel met elkaar samenwerken en er tijd gemaakt wordt voor professionalisering zijn de scholen waar wij op bezoek zijn geweest zichtbaar bezig met het zichtbaar maken van het leren van de leerling. Het gaat dan niet alleen om kennis, maar ook om vaardigheden en persoonsvorming. Omdat de eisen van de hogescholen en universiteiten nog niet veranderd zijn, is de eerste fase heel rijk met veel focus op formatieve assessments (S1-S3, junior fase). Daarna is er een versmalling om leerlingen zo hoog mogelijk te laten scoren en er is er veel aandacht voor testen en leren voor de test (S4-S6, senior fase).